Tornadic Supercell, Αθήνα 13/10/2020

 

Η πρώτη υπερκύτταρη καταιγίδα εισβάλλει στο λεκανοπέδιο. Εμφανές το wall cloud.

Κεραυνοί από τη προαναφερθείσα καταιγίδα.

Το δεύτερο supercell πολιορκεί το λεκανοπέδιο. Κεραυνός ταυτόχρονα στο ανοδικό (αριστερά) και το καθοδικό (δεξιά) ρεύμα!

Εκτυφλωτικός κεραυνός θετικής πολικότητας, καθώς η καταιγίδα πλησιάζει.

Wall cloud αριστερά, inflow tail και FFD δεξιά.

RFD και FFD στην ίδια εικόνα.

Κεραυνός μαζί με την είσοδο του wall cloud στο λεκανοπέδιο.

Σίφωνας Ξηράς στη Ζάκυνθο, 08/08/2020

-----------------------------------------------------------------------------------------

5 Αυγούστου 2020. Ψυχρή λίμνη αποκόπτεται από τη κύρια κυκλοφορία, με κατεύθυνση προς το Βόρειο Ιόνιο. Και θα κάτσει εκεί για αρκετές μέρες.

Όπως και έτσι έγινε. Η λίμνη από την 5η Αυγούστου ως τις 8 Αυγούστου, ακινητοποιήθηκε σχεδόν με το κέντρο της κοντά στη ΝΑ Αλβανία με ανοιχτά της Κέρκυρας, όπου και έδινε άστατο καιρό με τοπικές καταιγίδες κάθε μέρα, μία εκ των οποίων μου χάρισε αυτήν εδώ τη φωτογραφία.

Παρ'όλα αυτά, η λίμνη το πρωινό της 8ης Αυγούστου, θα μετατοπιζόταν νοτιότερα, με το κέντρο της να αγγίζει την ευρύτερη περιοχή Ζακύνθου, Ηλείας και Αιτωλοακαρνανίας, καθώς αυτό "βάθαινε". Παρακάτω, η θέση της λίμνης στο χρονικό διάστημα αυτό, από το Ευρωπαϊκό μοντέλο: 

Αποτέλεσμα αυτού, η μεγιστοποίηση των συνθηκών αστάθειας στο νησί της Ζακύνθου, με το κέντρο της λίμνης να περνάει ουσιαστικά από πάνω μας. Το δυναμικό αίτιο θα συνδυαζόταν με το θερμικό, και θα ήταν σαφές να πούμε πως κάπου στο νησί θα είχαμε κάποια καταιγίδα. 

Το πρωί, λοιπόν, της 8ης Αυγούστου, η δορυφορική δε μπορούσε παρά να μαρτυρά όσα είπαμε παραπάνω. Σε μία περιοχή της οποίας τα όρια αποτελούσαν χονδρικά η Κυλλήνη, η Λευκάδα και η Ζάκυνθος, καταιγίδες πυροδοτούνταν σε τυχαία σημεία, έδιναν 4 με 5 κεραυνούς, και ύστερα εξασθενούσαν, πιθανότατα με το βάρος του ίδιου τους του καθοδικού να τις "πνίγει". Στη Ζάκυνθο, μεγαλειώδεις αναπτύξεις κυριαρχούσαν πάνω από όλο τον ορεινό όγκο, με μια τάση να συσσωρεύονται προς τα ΝΔκά του νησιού. Έχοντας υπ'όψιν αυτό το τελευταίο, και θεωρόντας πως είχα τουλάχιστον ένα γεμάτο μισάωρο πριν τη καταιγιδογέννεση, επέστρεψα στις δουλειές μου.

Γύρω στα δέκα λεπτά αργότερα, και καθώς πραγματοποιούσα ένα διάλειμμα τρώγοντας ευλαβικώς μερικά μπισκοτάκια cranberry, κίνησα προς τη βεράντα να δω πώς εξελίσσονται τα πράγματα, αλλά ούτε στα πιο φαντασιώδη όνειρά μου δε περίμενα να δω αυτό που είδα.

Προς τα ΝΔκά του νησιού, η βάση της καταιγίδας είχε οργανωθεί, σκουρύνει, και έριχνε πλέον βροχή και χαλάζι. Και εκεί, δεξιά, στο άκρο της βάσης, το νέφος χαμήλωνε απότομα, σε σχήμα σα κατσαρόλα, ενώ από κάτω του, ένας περιστρεφόμενος κώνος χαιρετούσε τον πλανήτη.

Ένας σίφωνας ξηράς.

Πανικός. Έξαψη. Αδρεναλίνη. Αρπάζω τη μηχανή χωρίς να σκεφτώ:

Έβγαλα ένα πρώτο μπαράζ φωτογραφιών, διότι θεωρούσα πως είναι άλλος ένας από τους σίφωνες που διαρκούν δέκα δευτερόλεπτα και μετά θα χαθούν. Στο κάτω-κάτω, δεν είμεθα Αμερική, βρε αδερφέ μου. Στη Ζάκυνθο είμαστε. 

Τελικά ήμασταν Αμερική.

Ο σίφωνας δε διαλύθηκε. Αντιθέτως, συνέχισε με μεγαλοπρέπεια το χορό του, καμπυλώνοντας μία προς τα αριστερά, μία προς τα δεξιά, ενώ ταυτοχρόνως άρχισε να διογκώνεται και σε πλάτος! 

 

Ένα θέαμα απίστευτο. Τότε ήταν και η στιγμή που το "γύρισα", από φωτογραφίες σε βιντεοσκόπηση. Το αποτέλεσμα, εδώ. Όπως φαίνεται και στο βίντεο-χρονογράφημα, η περιστροφή είναι εκτεταμένη όχι μόνο κατά μήκους, αλλά και καθ' ύψους. Αυτό, μαζί με στοιχεία που θα αναγραφούν παρακάτω, οδηγούν στο συμπέρασμα πως η καταιγίδα μπορεί να ήταν υπερκύτταρη (supercell). 

Παρακάτω, έφτιαξα αυτή την εικόνα, η οποία απεικονίζει ορισμένα επεξηγηματικά χαρακτηριστικά, παρόντα σε υπερκύτταρες καταιγίδες, τα οποία υπήρχαν στην καταιγίδα της Ζακύνθου. Έχετε υπ' όψιν σας, πως ο χάρτης θα έχει σχεδόν βέβαια κάποια λάθη, δεδομένου του ότι η γνώση μου στο αντικείμενο δεν είναι ολοκληρωμένη, ούτε από μελέτη, ούτε από εμπειρία.

Τελειώνοντας την ιστορία της θέασης του πρώτου μου σίφωνα ξηράς, παρακάτω μια φωτογραφία (στιγμιότυπο βίντεο) ενός κεραυνού (αριστερά) μαζί με το σίφωνα στη τελευταία φάση της ζωής του (δεξιά).

Ευχαριστώ πολύ για την ανάγνωση.

Όμορφη Καλοκαιρινή Καταιγίδα

Είναι γνωστό πως το θέρος είναι η εποχή με τις κατά κανόνα ισχυρότερες και πιο επικίνδυνες καταιγίδες του έτους. Αυτό συμβαίνει λόγω της αυξημένης ενέργειας που το έδαφος και οι θάλασσες δέχονται από τον ήλιο, καθώς αν το απλοποιήσουμε σε μεγάλο βαθμό, για τη γέννεση και τη διατήρηση των καταιγίδων, χρειάζονται ζέστη και υγρασία. Πιο συχνά το καλοκαίρι, καταιγίδες απαντώνται στα ηπειρωτικά και σε ορεινές περιοχές, καθώς τα βουνά αποτελούν καταλυτικό ανυψωτικό μηχανισμό θερμού αέρα που υπάρχει στα χαμηλά στρώματα της τροπόσφαιρας. Συχνά, όμως καλοκαιρινές καταιγίδες αποτελούν και τα αποτελέσματα πιο "διαυγών" διαταραχών, όπως για παράδειγμα ψυχρές λίμνες στην ανώτερη τροπόσφαιρα.

Στην Αθήνα σήμερα, 03/06/2020, είχαμε συνδυασμό των δύο προαναφερθέντων μηχανισμών γέννεσης καταιγίδων, καθώς τμήμα ψυχρής λίμνης (όχι αποκομμένο, δυστυχώς), διέσχισε τη χώρα διαγράφοντας μία καμπύλη από τη δύση προς την ανατολή.

Οι ώρες όπου το ψυχρότερο τμήμα της λίμνης θα βρισκόταν πάνω από την Αττική, συνέπεφταν με τις θερμότερες ώρες της ημέρας, με αποτέλεσμα ένα συνδυασμό θερμικού και δυναμικού αιτίου γέννεσης καταιγίδων.

Μετά από μία σύντομη καταιγίδα θερμικής φύσεως κοντά στη Πάρνηθα τις πρώτες μεσημβρινές ώρες (~13:00), οι... "καιροκυνηγοί" καθίσαμε για ξεκούραση, αναμένοντας τη συνέχεια. 

Η συνέχεια βασιζόταν σε έναν (για λίγο ακόμα και δύο) πυρήνα στη Βοιωτία, ο οποίος κινούταν Α-ΝΑ. Νωρίτερα, η κίνηση των καταιγιδοπυρήνων φαινόταν να τείνει προς ανατολική, και όχι νοτιοανατολική, που θα ευνοούσε την Αθήνα.

Λίγη ώρα αργότερα, ο ορίζοντας από ΒΔκά μέχρι Β αρχίζει να μαυρίζει επιβλητικά. Ανεβαίνοντας στη ταράτσα, ώρα ~16:25, νότια της καταιγίδας που πέθαινε πίσω από τη Πάρνηθα, μία μεγάλη και σκούρα βάση ανοδικών ρευμάτων κυριαρχεί στο ΒΔκο ορίζοντα. Όταν από αυτή τη βάση αρχίζουν και φαίνονται οι πρώτες βροχοκουρτίνες, η όψη του πράγματος δεν ήθελε να φωνάξει και πολύ παραπάνω "επικείμενο κεραυνοπάρτυ".

Στήνουμε κάμερες, στόχος αρχικά κυρίως πίσω από το Ποικίλο όρος. Οι πρώτοι κεραυνοί δεν αργούν να κάνουν την εμφάνισή τους, στη κλασσική περιοχή όπου τα ανοδικά ρεύματα συναντούν τα καθοδικά. 

Η καταιγίδα από πολύ νωρίς έδειξε όρεξη και καλή έως αρκετά καλή συχνότητα κεραυνών. Βάσει ραντάρ, η κίνηση των καταιγίδων είχε μετατοπιστεί περισσότερο από Α σε ΝΑ, πράγμα που σήμαινε πως ο νεογέννητος καταιγιδοπυρήνας που πολιορκεί πλέον τα δυτικά προάστια της Αθήνας, θα επηρεάσει και κεντρικότερα τμήματα, κινούμενος προς τα πάνω μας. Έτσι και γινόταν σταδιακά, ενώ κεραυνοί συνέχιζαν να πέφτουν μία μπροστά, και μία πίσω από τη βροχοκουρτίνα του πυρήνα.

Ξαφνικά προς τη νότια άκρη του ανοδικού ρεύματος, μετά από παρατεταμένη μαυρίλα, αρχίζει να φαίνεται μία πολύ πυκνή βροχοκουρτίνα· η καταιγίδα επεκτείνεται προς τα Ν. Η ανατροφοδότηση αυτή φάνηκε να έχει πολύ μεγαλύτερη ενέργεια από αυτή του πυρήνα μόλις γεννήθηκε, πράγμα που φανέρωσε η πάρα πολύ πυκνή βροχοκουρτίνα που ταχύτατα έκρυψε περιοχές κοντά στο Χαϊδάρι, και φυσικά η ραγδαία αύξηση της ηλεκτρικής δραστηριότητας.

Από το πουθενά, κεραυνοί πέφτουν στο όρος Αιγάλεω, μέσα στο φως του ηλίου, σε απόσταση αρκετών χιλιομέτρων από το κέντρο της καταιγίδας, η οποία έχει πλέον αρχίσει να τσαντίζεται πραγματικά!

Από 'δώ και μετά, ξεκινάει το έπος.

Αλεπάλληλοι κεραυνοί, συχνά δύο και τρεις μαζί πέφτουν αρκετές φορές το λεπτό, ενώ ένα εξαιρετικά ισχυρό καθοδικό ρεύμα λούζει αρκετά δυτικά προάστια με νερό και χαλάζι. (Ελέγχεται το αν υπήρξε wet microburst, δεδομένου του ορατού όγκου του νερού που έπεφτε, ο οποίος ήταν τεράστιος, καθώς και του χαρακτηριστικού σχήματος σαν ανάποδο "Τ" που παρατηρείται στη κουρτίνα κατακρημνισμάτων

με αυτό το φαινόμενο.)

Η καταιγίδα πλέον έχει πλησιάσει αρκετά, ενώ η βάση του ανοδικού, κατάμαυρη, ορθονώταν μπροστά, σαν επιβλητικό τείχος, έχοντας πλέον αποκτήσει και πρασινωπή όψη σε ορισμένα σημεία (χαρακτηριστικό νεφών που φέρουν χαλάζι).

Οι κεραυνοί πέφτουν ο ένας μετά τον άλλον. Αποφάσισα πως δε θα περίμενα το χαρακτηριστικό κεραυνό "κατέβα από τη ταράτσα ρε ηλίθιε", που λέει μια ψυχή, οπότε με την καταιγίδα πλέον σε λιγότερο από 10 χιλιόμετρα απόσταση, μαζεύω τρίποδες και εγγραφείς ήχου, και την κάνω για κάτω. 

Οι κεραυνοί έσκαγαν πλέον πολύ κοντά, ενώ τότε ήταν που και σταγόνες μεγέθους καρυδιού άρχισαν να πέφτουν σποραδικώς από τον ουρανό. Βγαίνω στο μπαλκόνι και συνεχίζω τη βιντεοσκόπηση, κοιτώντας πλέον Α-ΒΑ. Η βροχο-χαλαζοκουρτίνα άρχισε να περνάει από την άλλη μεριά του οπτικού μου πεδίου, σχηματίζοντας ένα πανέμορφο ουράνιο τόξο. 

Στη συνέχεια, δύσκολα περιγράφω. Κεραυνοί να πέφτουν πολλές φορές το λεπτό, σε αποστάσεις 500 και 1000 μέτρων δίπλα στο ουράνιο τόξο, καθώς η καταιγίδα απομακρυνόταν. Μεταξύ τους, αυτός ο πανέμορφος bolt from the blue, του οποίου το δεύτερο "σκέλος" έπεσε εκτός κάδρου, προς τα Ν-ΝΑ! Φυσικά, η αρμόζουσα βροντή-βόμβα ακολούθησε, σηματοδοτώντας πως εκτός από bolt from the blue, ήταν και θετικός στη πολικότητα!

Η καταιγίδα, απομακρυνόμενη πλέον, συνέχισε να δίνει θέαμα, με κύριους συμμετέχοντες τους κεραυνούς και το ουράνιο τόξο, για τουλάχιστον μισή ώρα ακόμη.

Ακολουθούν ενδεικτικές φωτογραφίες.