Το Πρόσωπο του Ηλίου

Ξυπνάς. Σηκώνεσαι το πρωί και ανοίγεις το παράθυρο. Ηλιοφάνεια. Η ώρα είναι 08:17 το πρωί. Βλέπεις τα δέντρα, την κοιλάδα, κάθε ήχος που ακούς σου μοιάζει οικείος, τα πουλιά κελαηδούν, τα ρυάκια ορμούν από τις πλαγιές των λόφων ως αποτέλεσμα της χτεσινής βροχής. Ήλιος, ε;.. Ένα από τα παγκόσμια σύμβολα της γαλήνης και πηγή ζωής για τον άνθρωπο και τον πλανήτη Γη τον ίδιο. Σου προσφέρει ηρεμία. Ας πάμε λίγο πιο κοντά στην φωτεινή αυτή σφαίρα που βλέπεις σχεδόν κάθε μέρα. Τα πράγματα τότε, δεν θα είναι τόσο γαλήνια όσο τα είδαμε προηγουμένως.

Ο Ήλιος είναι ένα αστέρι σαν όλες τις μακρινές και αμυδρές φωτεινές κουκκιδίτσες που βλέπεις κάθε νυχτιά (εκτός αν βρέχει). Η διαφορά είναι πως βρίσκεται πολύ πιο κοντά μας από ό,τι όλες οι υπόλοιπες μακρινές, αμυδρές και φωτεινές κουκκιδίτσες. Αρκετά κοντά για να επιτρέπει στον πλανήτη να..υπάρχει βασικά. Ο πλανήτης μας βρίσκεται στην κατάλληλη απόσταση από τον Ήλιο, ώστε το νερό σε στερεή μορφή να υφίσταται (πράγμα που αυξάνει δραματικά τις πιθανότητες για ζωή σε οποιονδήποτε πλανήτη βρίσκεται σε αυτή την απόσταση). Όμως..κοίταξες ποτέ ψηλά, στον Ήλιο αναρωτόντας τον εαυτό σου..Τί είναι αυτό;.. Γιατί δεν μπορείς να κοιτάξεις τον Ήλιο;. Τί συμβαίνει εκεί; Χμμ..Θα χρειαστεί να μετακινηθείς λιγάκι..θές βοήθεια; 149.000.000 χιλιόμετρα είναι μόνο.

Με λίγα λόγια, ο Ήλιος είναι ένα μεγάλο εργοστάσιο. Με άλλα λίγα λόγια, η απάντηση στο "Τί συμβαίνει εκεί;", θα ήταν: Χαμός. 

Επειδή, όμως, η λέξη "χαμός" γενικεύει λίγο την όλη φυσική του πράγματος, ας το δούμε λίγο από την αρχή. Ρίξε μια ματιά σε ό,τι έχεις μπροστά σου αυτή τη στιγμή (ίσως την οθόνη που διαβάζεις αυτό εδώ) Κάνε μια μεγέθυνση..κι'άλλο..κι'άλλο....κι'άλλο, βρε! Ωραία. Μήπως βλέπεις τώρα τα ξεχωριστά άτομα από τα οποία αποτελείται η οθόνη σου; Πολύ όμορφα. Για πάμε στον Ήλιο τώρα..

Ο Ήλιος είναι ένα μέρος βίαιο. Ήδη από μακριά, παρατηρούμε την ενέργεια που αποφύεται από το εντυπωσιακό αυτό ουράνιο σώμα. Καλωσόρισες στον πιο κοντινό αστέρα από τη Γη. Βλέπεις τεράστιους πίδακες πλάσματος να απελευθερώνουν ενέργεια μεγέθους ασύλληπτου από τον οποιοδήποτε άνθρωπο, καθώς δισεκατομμύρια τόνοι ύλης διασκορπίζονται στο κενό κάθε δευτερόλεπτο που περνάει. Βρίσκεσαι μπροστά σε έναν πραγματικό μικρό γίγαντα του κοσμικού χώρου. Γιατί, όμως, τόση..βία;

Είπαμε, δες τριγύρω. Ό,τι βλέπεις είναι φτιαγμένο από άτομα. Το άτομο είναι το θεμελιώδες στοιχείο...όλων. Μα, κυριολεκτικά, σκέψου το. Σε αυτά τα "όλα", λοιπόν, συμπεριλαμβάνεται και ο πυρήνας του Ηλίου. Και μέσα σε αυτόν; Η απάντηση στο: "Γιατί τόση βία;" Βλέπεις, τα άτομα στον πυρήνα του Ηλίου έχουν, όσο να 'ναι, λίγο διαφορετικές..ασχολίες από ό,τι τα άτομα της ύλης που υπάρχει γύρω σου, στο δωμάτιό σου ή όπου βρίσκεσαι. Θυμάσαι πιο πριν, που σου είπα πως ο Ήλιος είναι ένα μεγάλο εργοστάσιο; Ίσως ονομάσουμε τη μονάδα παραγωγής "πυρήνα". Στον πυρήνα, λοιπόν, υπάρχουν πολλά..πάρα πολλά άτομα από δύο θεμελιώδη στοιχεία όσον αφορά την γνωστή ύλη στον κοσμικό χώρο: Υδρογόνο και ήλιο. Τώρα, κάθε άτομο έχει στο κέντρο του έναν πυρήνα, ο οποίος περιέχει πρωτόνια και νετρόνια, ενώ περιβάλλεται από ηλεκτρόνια που περιστρέφονται γύρω του. Ακούγεται αρκετά αρμονικό, ε; Η απάντηση είναι "ναι", όμως πάντα υπάρχει ένα "αλλά"..βλέπεις, ο Ήλιος, λίγο-πολύ, έχει μάζα μεγάλη..τεράστια. Και μέγεθος έχει μεγάλο..πολύ μεγάλο.

Τμήμα του Ηλίου φωτογραφημένο σε υπεριώδη ακτινοβολία. Διακρίνονται στροβιλισμοί στη φωτόσφαιρα και η εξαιρετικά ενεργή ατμόσφαιρά του.

Λαμβάνοντας αυτά υπ'όψιν μας, βάσει των ως σήμερα γνωστών νόμων της Φυσικής, μπορούμε να κατανοήσουμε πως στον πυρήνα του Ηλίου τα πράγματα είναι λιγάκι..πιεσμένα. Βασικά, είναι αρκετά πιεσμένα. Πολύ πιεσμένα. Η ενέργεια που υπάρχει στον πυρήνα από όλη τη συντριπτική βαρυτική έλξη που τραβάει τα πάντα προς τον πυρήνα..ναι, είναι τρομακτικά μεγάλη. Είναι, για την ακρίβεια, τόσο μεγάλη που τα ηλεκτρόνια κυκλοφορούν ελεύθερα και αποδεσμευμένα, αφήνοντας γυμνούς τους πυρήνες τους, οι οποίοι, συμπιεσμένοι και ανίκανοι να κινηθούν, συντήκονται και ενώνονται μεταξύ τους. Θερμοπυρηνική σύντηξη, όπως ονομάζεται η αντίδραση που μόλις διάβασες, είναι αυτό που κάνει ένα ουράνιο σώμα να χαρακτηρίζεται ως αστέρας. Η ενέργεια είναι τόσο μεγάλη, που οι πυρήνες των ατόμων συντήκονται σε βαρύτερους. Στον Ήλιο, λαμβάνει χώρα η σύντηξη του υδρογόνου σε μεγαλύτερους πυρήνες ηλίου (ήλιο, όχι Ήλιο, έχει μια μικρή διαφορά).

Η αντίδραση αυτή, απελευθερώνει απίστευτα ποσά ενέργειας. Συμβαίνει στο εσωτερικό του Ηλίου, πρακτικά συνεχώς. Εκτός από την ενέργεια που χρειάζονται για να συμβούν και την ενέργεια που παράγουν, οι αντιδράσεις θερμοπυρηνικής σύντηξης έλκουν τεράστιες ποσότητες φωτός και σωματιδίων. Δημιουργείται ένας χαμός από ηλεκτρόνια και πυρήνες. Το περιβάλλον είναι πλήρως ιονισμένο. 

Πλάσμα. Έτσι λέγεται, και είναι στην ουσία η κατάσταση της ύλης στην οποία βρίσκονται κυριολεκτικά τα πάντα στον Ήλιο, συμπεριλαμβανομένης και της φωτόσφαιρας, και της βίαιας ατμόσφαιρας (!) του. Αυτό είναι το φώς που βλέπουμε κάθε μέρα. Ο Ήλιος είναι μία λαμπερή σφαίρα από πλάσμα. Το φως που εκπέμπεται, έχει, από μια πλευρά, την ίδια φύση με το φως που βλέπουμε σε έναν κεραυνό κατά τη διάρκεια μιας κοινής καταιγίδας στη Γη. Ίδια φυσική και στα δύο (Βασικά, περίπου). Θέρμανση σε πολύ υψηλά επίπεδα, και ιονισμός των ατόμων. 

Η ατμόσφαιρα του Ηλίου (ηλιακό στέμμα) μπορεί να γίνει ορατή κατά τη διάρκεια μίας ολικής έκλειψης Ηλίου, στη φάση της "ολικότητας"

Η ενέργεια, οι θερμοπυρηνικές αντιδράσεις, το πλάσμα. Μία βίαια αρμονία. Αυτή είναι η λαμπερή σφαίρα που βλέπουμε κάθε μέρα. Κάνεις την εξής ερώτηση στον εαυτό σου: "Γιατί ο Ήλιος είναι τόσο λαμπερός, γιατί με τυφλώνει όταν προσπαθώ να τον κοιτάξω;", και μέχρι να αναρωτηθείς, έχουν συμβεί τουλάχιστον εκατομμύριες θερμοπυρηνικές αντιδράσεις στο εσωτερικό του. Κάτι τέτοια αποτελούν τη μαγεία της αστρονομίας και της αστροφυσικής.

Την επόμενη φορά, λοιπόν, που θα ανοίξεις το παντζούρι σου στις 08:17 εκείνο το πρωινό και θα αντικρίσεις τον Ήλιο και όλη τη γαλήνη που συνοδεύει την ηλιοφάνεια, ρίξε και μια κλεφτή σκέψη σε εκείνον τον έναν από τους δισεκατομμύριους πυρήνες, των δισεκατομμυρίων ατόμων που μόλις συντήχθη, συμβάλλοντας στο καθημερινό έργο της λαμπερής αυτής σφαίρας από πλάσμα, 149 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά...

Φωτογραφία του αγαπητού φίλου Χρήστου Ντουντουλάκη 

(https://antisimvatikos.blogspot.gr/

https://doudoulakis.blogspot.gr/)

Πηγές: Wikipedia, Christophe Galfard "Το Σύμπαν στα Χέρια σας"